Binnenland Justitie
Ontslagnemend staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) BVB
De Raad van State heeft een opvangstop voor asielzoekers met een beschermingsstatus geschorst. Sinds december weigert Fedasil de asielaanvragen van mannelijke vluchtelingen die al erkend zijn in een ander land. Het gaat om een maatregel van ontslagnemend staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V). "Ik leg me hier niet bij neer", reageert De Moor op de schorsing.
Het is de staatssecretaris een doorn in het oog dat veel asielzoekers in België asiel aanvragen, terwijl ze in een andere EU-lidstaat al erkend zijn als vluchteling.Eind vorige maand kondigde De Moor daarom aan alle mogelijke juridische middelen in te zullen zetten om die praktijk een halt te roepen. Zo besliste ze om delen van het Europees Migratiepact vervroegd toe te passen en opvang te weigeren in die gevallen.
"Per maand vragen 400 à 500 mensen zo asiel aan in ons land, terwijl ze in een andere EU-lidstaat asiel aangevraagd hebben én erkend werden", zei ze daarover toen in VRT NWS-programma Terzake. Voor de CD&V-politica was deze situatie "niet rechtvaardig en niet houdbaar".
Van januari tot en met september ging het om 4.404 personen, voornamelijk Palestijnen en Syriërs die al erkend zijn in Griekenland of Bulgarije. Onder meer door het oneigenlijke gebruik van de asielprocedure ligt het aantal asielaanvragen in ons land dit jaar 12 procent hoger dan in dezelfde periode vorig jaar.
Raad van State schorst maatregel
Door de maatregel van De Moor sluit het met plaatsgebrek kampendeFedasil sinds begin december mannelijke asielzoekers met een beschermingsstatus van een ander Europees land uit van de opvang. Het gaat voornamelijk over Palestijnen die al bescherming genieten in Griekenland.
De Raad van State heeft die maatregel geschorst, omdat ze "onzorgvuldig is uitgewerkt". Ze bevat een wijziging aan het wettelijk kader, waardoor ze eerst voorgelegd moest worden voor advies aan de Raad van State. De staatssecretaris deed dit niet.
De vluchtelingenorganisatie Vluchtelingenwerk Vlaanderen reageert voorlopig opgelucht op de schorsing van de volgens hen "kille" maatregel. "Deze maatregel treft vooral Palestijnen uit de Gazastrook. Ze bevinden zich al in een ontzettend moeilijke situatie door de oorlog in Gaza", zegt beleidsmedewerker Thomas Willekens.
"Ze genieten dan wel bescherming in Griekenland, maar de situatie voor vluchtelingen is er allesbehalve menselijk. Deze mensen belanden in een situatie van grote ontbering."
"Hier leg ik me niet bij neer"
De staatssecretaris liet in een reactie op het arrest van de Raad van State al weten dat ze nieuwe stappen zal ondernemen om de opvangstop toch mogelijk te maken. "Hier leg ik me niet bij neer", reageert De Moor in een persbericht. "De Raad van State heeft gezegd dat we op voorhand de beslissing hadden moeten voorleggen. Dat zal nu moeten gebeuren met een wetswijziging."
"In tussentijd zullen we gebruik maken van de bestaande wetgeving en op individuele basis beoordelen of opvang geweigerd kan worden aan wie al de vluchtelingenstatus heeft.”
Het Europees Hof van Justitie oordeelde recent nog dat een asielaanvraag van wie al een beslissing kreeg in een ander land, kan beschouwd worden als "een volgend verzoek". De huidige opvangwet laat al toe om bij volgende verzoeken na individuele beoordeling opvang te weigeren.
Asielproblematiek in Griekenland
De Moor is van oordeel dat de situatie voor mensen op de vlucht in Griekenland veilig genoeg is. "De faciliteiten zijn er de jongste jaren verbeterd", zegt ze.
Maar volgens Vluchtelingenwerk Vlaanderen geraken vluchtelingen er maar moeilijk aan verblijfsdocumenten, waardoor ze niet kunnen werken, naar school kunnen of sociale ondersteuning kunnen vragen.
Die asielproblematiek in Griekenland wordt erkend door de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. De RVV beschouwt de sociale voorzieningen in Griekenland als onvoldoende en ontoegankelijk.
Tussen de mazen van het opvangnet
Wanneer in Griekenland erkende vluchtelingen asiel aanvragen in ons land, kunnen ze nergens terecht volgens Vluchtelingenwerk Vlaanderen. "Ook niet buiten het Fedasil-netwerk", zegt Willekens.
"Sinds de zomer van 2023 krijgen alleenstaande, mannelijke asielzoekers geen toegang meer tot het opvangnetwerk. Wanneer ze al een beschermingsstatus hebben in een ander Europees land, kunnen zij zich nu ook niet meer registreren op de wachtlijst voor opvang."
"Nochtans mogen erkende vluchtelingen uit een ander land volgens Europese wetgeving opnieuw asiel aanvragen in België. Tijdens deze nieuwe asielaanvraag hebben zij een recht op opvang. Vervolgens onderzoeken onze asieldiensten of de beschermingsstatus van dat andere Europese land nog effectief is."
"Deze asielzoekers doen dan ook niets verkeerds", klinkt het nog. "Hen nu op straat zetten tijdens de winter getuigt van weinig empathie of inlevingsvermogen. Het is nu aan de regering om de opvang terug op orde te brengen."